Wageningen 1940-1945

Dodenherdenking 4 mei 2021

De 4meiwerkgroep heeft vanaf begin mei 20 banieren laten ophangen in de Hoogstraat te Wageningen. Op deze banieren zijn de namen met foto’s van verzetsmensen te zien.
De 4Meiwerkgroep heeft ze de naam ‘Verschilmakers’ gegeven.

Bijzonder is ook dat er twee militaire slachtoffers uit Wageningen een banier hebben gekregen, zij zijn in 1940 gesneuveld in de omgeving van Wageningen. Jan J. van Palland en Adrianus Everardus van Hal.
Ook aan de vervolgde Joodse inwoners van Wageningen is gedacht, Fietje Cohen een geboren en getogen Wageningse, vermoord in Auschwitz staat op een banier.

De andere namen zijn:

Ben Sikken – Gert van de Weerd – Carel Verschuur – Jan Boes – Ton Dolk – Joost Jacobs – Hendrik Jan Nieuwenhuis – Hendrik van Dam – Willem Selles – Johan Looijen – Kees Mulder – Bob Mebius – Henk Sijnja – Yge van der Wal – Jan van Roekel – Eltien Krijthe – Neeltje Krijthe.

Meer informatie over bijna alle personen is te vinden in het menu op deze website onder Burgerslachtoffers en Verzet.

Geallieerde graven
Wageningen

Stille herdenking op 18 september 2020 bij de geallieerde graven op de begraafplaats De Leeuwerenk te Wageningen.

De Levenspoort 4 mei 2020

DE LEVENSPOORT
Wageningen
4 mei 2020

Wageningen 4 mei 2020

Monument voor de Gevallenen
Costerweg Wageningen

Eén dag per jaar,
zijn wij stil in Nederland
en dan in die paar minuten,
smeden wij een band.
Een band, met ons verleden,
met mensen die er niet meer zijn.
met mensen die wij niet kennen,
maar die ons dierbaar zijn.

Eén dag per jaar,
zijn wij stil in Nederland
en met hen die ons verlieten,
smeden wij een band.
Want door hun moedig dragen,
kunnen wij, in vrijheid alles doen.

Twee minuten stilte,
is alles wat zij vragen,
twee minuten stilte,
voor wat zij hebben verdragen.
Twee minuten stilte,
voor de mensen van toen.

Titia Geertman

17 april 1945

Wageningen werd op 17 april 1945 bevrijd door het Duke of Wellington Regiment Britisch 49th Infantry Division, bijgenaamd Polar Bears, welke was toegevoegd aan het Eerste Canadese Legerkorps onder leiding van luitenant-generaal C. Foulkes.
Het Duke of Wellington Regiment liftte op 17 april met tanks van het Ontario Regiment richting Wageningen.

Lees verder

Woeste Hoeve aanslag en represaille

In de nacht van 7 – 8 maart 1945 vond nabij De Woeste Hoeve een aanslag plaats door het verzet op de Höhere SS- und Polizieführer Rauter. De chauffeur Wilhelm Klotz en de adjudant Unterstormfüher Erwin Exner werden gedood, Rauter raakte zwaargewond maar overleefde.

Woeste Hoeve monument represaille maart 1945

Als represaille werden op 8 maart 1945 bij de Woeste Hoeve 117 politieke gevangenen geëxecuteerd, in Amsterdam op het terrein van theehuis Rozenoord 59 gevangenen en 50 gevangenen in kamp Amersfoort.
Op de Waalsdorpervlakte werden 38 gevangenen uit het Oranjehotel geëxecuteerd.

Joods monument
De Levenspoort

Op de internationale Holocaust Memorial Day – 27 januari 2020- vond in Wageningen de adoptieoverdracht plaats van het Joods monument ‘De Levenspoort’ door de leerlingen van groep 7 en 8 van de Margrietschool.

Tijdens zijn toespraak stond burgemeester Van Rumund stil bij het overlijden op 9 januari 2020 van de kunstenares Yettie Elzas van ‘De Levenspoort’.

Verschillende leerlingen lazen hun zelfgemaakte gedichten voor.

De tweede toespraak werd gehouden door Jaap Meijer namens de Stichting Joods Erfgoed Wageningen, hij vertelde over het gezin Van der Woude, hun kinderen Louk en Jettie, de zussen Cohen en de dwangarbeiders in Wageningen tijdens de laatste oorlogsmaanden.

Aan het einde van de plechtige overdracht werden de 71 namen voorgelezen die zich in een koker in het monument bevinden.

Adoptieoverdracht Joods monument De Levenspoort

Na deze plechtigheid vertrokken de leerlingen en hun begeleiders naar de Regionale Israëlitische begraafplaats aan het Kerkhofpad, in Wageningen beter bekend als de Oude Joodse begraafplaats aan de Jodenhuch.

Voor de uitreiking van het diploma en de fakkel werden de leerlingen door burgemeester Van Rumund ontvangen in Hotel de Wereld.

Joods monument
Levenslicht

Zondagavond 26 januari 2020 werd aan de Walstraat in Wageningen het tijdelijke monument Levenslicht onthuld door burgemeester Van Rumund en professor Elzas, voorzitter van De Stichting Joods Erfgoed Wageningen.

Voorafgaand aan de onthulling was er een toespraak van burgemeester Van Rumund die het verhaal vertelde van het Joodse gezin Van der Woude. De kinderen Louk en Jettie waren geboren en getogen Wageningse kinderen, ze werden verbannen van hun school, moesten samen met de ouders onderduiken en kwamen via Westerbork terecht in Auschwitz waar ze evenals hun ouders werden vermoord.
De stenen van het Levenslicht ademen in licht en symboliseren daarmee dat de herinnering aan de slachtoffers in leven moet blijven.
Laat het Levenslicht ook het teken zijn dat we eeuwig waakzaam moeten zijn en zorgen dat het nooit weer gebeurt. Voor de toekomst van Wageningse kinderen, Joodse kinderen, Roma kinderen, Sintikinderen, alle kinderen.

Prof. Elzas vertelde in zijn toespraak het lot van al degenen die in de vernietigingskampen terecht kwamen maar ook van de vele ontberingen die de overlevenden moesten doorstaan.
In onze moderne maatschappij zijn mensen voor velen gewoon ‘data’ geworden. Dat is niet van gevaar ontbloot. Kijk maar naar Auschwitz, daar werden mensen gelabeld, ontmenselijkt en omgezet in getallen die ze op hun armen getatoeëerd kregen.
Vertaald naar nu: het is de hoogste tijd meer afstand te nemen van onze elektronische isoleercel en weer te handelen als ware medemensen.

Beide toespraken waren zeer ontroerend en indrukwekkend.

De muzikale omlijsting werd verzorgd door Gilad Nezer, voorzanger van de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam.
Na het uitspreken van de Kaddisj was de onthullingsplechtigheid ten einde.

HerinneringsSteen Synagoge

Op zondag 26 januari 2020 onthult burgemeester Van Rumund om 19.00 uur een deel van het tijdelijke Holocaust monument ‘Levenslicht’ aan de Walstraat in Wageningen. Het tijdelijke monument komt te staan op de plaats waar tot mei 1940 de Synagoge stond en tegenover het Joods monument ‘De Levenspoort’

Deze onthulling vindt plaats aan de vooravond van The Holocaust Memorial Day. Op deze dag – 27 januari – worden wereldwijd de slachtoffers herdacht van de Holocaust en andere genociden.

In Rotterdam is donderdagavond 16 januari het tijdelijke gehele Holocaustmonument Levenslicht onthuld, het heeft een diameter van 20 meter. Het monument is gemaakt door de Rotterdamse kunstenaar Daan Roosegaarde in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Het aantal stenen staat voor 104 duizend Nederlandse Joden, Roma en Sinti die slachtoffer werden van de Holocaust. Het kunstwerk gaat in delen naar 170 gemeenten in Nederland.

Doel van dit lichtmonument is het bewustzijn te vergroten dat in heel Nederland Joden, Roma en Sinti woonden en dat de mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vervolgd, gedeporteerd en vermoord, plaatsgenoten of buren waren.

Het monument ‘Levenslicht’ is een eenmalige tijdelijke aanvulling op de bestaande oorlogs- en Holocaustmonumenten, in het kader van 75 jaar vrijheid.

Niet Vergeten

Lichtjes op de Leeuwerenk

Lichtjes op De Leeuwerenk
Anton Bozelie

Dinsdag 24 december 2019 aan het einde van de middag zijn er kaarsen ontstoken bij de oorlogsgraven op de begraafplaats De Leeuwerenk in Wageningen.

Het initiatief hiertoe werd genomen door de consul van de Oorlogsgravenstichting voor de gemeente Wageningen mw. Bransen en de Dutch Veterans Biker Association.

Heel bijzonder, de lichtjes bij elk graf met de uitspraak
‘we zijn je niet vergeten’

Arnhem Joods monument
Foto: Collectie
Wageningen1940-1945

Onthulling Joods monument op zondag 17 november 2019 door de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch en opperrabbijn Binyomin Jacobs. Het monument is ontworpen door Betty Jacobs en uitgevoerd door Ariës Natuursteen in Zevenaar Het monument staat bij de Eusebiuskerk, op de Jonas Daniël Meijerplaats.

Het monument is ter nagedachtenis aan de tijdens de Tweede Wereldoorlog uit de stad Arnhem weggevoerde Joden.

De Joodse gemeenschap in Arnhem bestond net voor de Tweede Wereldoorlog uit zo’n 2000 mensen. Ongeveer 1500 overleefden de oorlog niet. In november 1942 vond de grootste deportatie van Arnhemse Joden plaats, vandaar dat als datum voor de onthulling van het gedenkteken voor 17 november is gekozen.

Bron website; Joods monument Arnhem

Vijftien mannen herdacht bij monument Bergzicht 

Bij monument Bergzicht in Woudenberg zijn op 16 oktober 2019 de vijftien mannen herdacht die er 77 jaar geleden door de nazi’s werden gefusilleerd. Willemien Meershoek, directeur van Kamp Amersfoort, las hun namen op en plaatste een krans.

Ook de burgemeester van Woudenberg, Titia Cnossen, en de voorzitter van de Stichting Oud Woudenberg, Johan de Kruijff, legden een krans op de plaats van de fusillade, evenals bestuursleden van de Stichting Gijzelaars Beekvliet en Haaren.

De kleindochter van één van de gefusilleerden, Hendrik van Dam, las de indrukwekkende afscheidsbrief voor die haar grootvader voorafgaand aan de executie had mogen schrijven.
Hendrik van Dam was tot juli 1940 gemeenteraadslid in de gemeente Wageningen.

Twaalf van de gefusilleerde mannen waren gevangenen van Kamp Amersfoort, drie kwamen er uit de gijzelaarskampen in Sint Michielsgestel en Haaren. De meesten waren communist en afkomstig uit Amsterdam of het oosten van het land, vooral uit Deventer. Ze hadden veelal naast hun werk zoals bakker of badmeester een functie in de gemeentepolitiek, werkten bij een verboden vakbond of voor de ondergrondse communistische krant De Waarheid.

Bron: Nationaal Monument Kamp Amersfoort

Klik hier voor meer informatie en foto’s van de herdenking

Na de geallieerde luchtlandingen in de omgeving van Arnhem in september 1944 werd Wageningen een onveilige stad.

De Engelsen in de Betuwe en de Duitsers op de noordoever van de Rijn onderhielden hun dagelijkse contacten door artilleriebeschietingen over en weer. Wageningen was opnieuw frontstad, voor de tweede keer binnen vijf jaar. Veel inwoners hielden zich schuil in hun kelders. Sommigen waren al met wat bezittingen vertrokken naar Bennekom en Ede Ze namen niet zo veel mee, het was maar voor een paar dagen. De geallieerden waren dichtbij.

Evacuatie september 1944
Foto: Historische vereniging
Oud-Wageningen

Op 1 oktober 1944 kwam het bevel tot totale ontruiming van Wageningen. Voor 18.00 uur moesten alle bewoners de stad verlaten hebben.

Deze tweede evacuatie was niet voorbereid. Alles moest worden geïmproviseerd. Er was geen vervoer geregeld zoals tijdens de evacuatie van mei 1940.

De grote uittocht ging richting Bennekom en Veenendaal, een lange trieste colonne op weg naar een onbekende bestemming, verdreven van alles wat ze dierbaar was, op weg naar de Hongerwinter.

Deze evacuatie duurde acht maanden, de geallieerden waren zo dichtbij…….

Meer lezen

Herdenking en adoptie geallieerde graven  18 september 2019

Begraafplaats Leeuwerenk
geallieerde graven.
18 september 2019

Op woensdag 18 september 2019 kwamen de leerlingen van groep 7 en 8 van de G.J. van den Brinkschool naar begraafplaats de Leeuwerenk voor de adoptieoverdracht van de geallieerde graven.

Ze werden welkom geheten door de consul van de Oorlogsgravenstichting voor de gemeente Wageningen mw. J. Bransen-Ligtenberg, zij sprak de leerlingen toe over VRIJHEID.
Burgemeester G.J.M. van Rumund sprak over de soldaten uit een ander land die voor onze VRIJHEID vochten en sneuvelden en waarom wij hen nog altijd herdenken. Daarna waren de leerlingen van groep 8 aan de beurt met hun gedichten.

Ter nagedachtenis aan de gesneuvelde militairen werd een minuut stilte gehouden, gevolgd door het volkslied van het Verenigd Koninkrijk, God Save the Queen en het Wilhelmus.

In de aula van de begraafplaats werd de ceremonie daarna voortgezet en kregen de leerlingen van groep 8 van burgemeester Van Rumund een oorkonde en een vrijheidsspeldje en werd de adoptie overgedragen aan groep 7. Deze overdracht gebeurde door het overhandigen van een foto van Mark Borland.

Tijdens de aanvoer van de luchtlandingstroepen op 18 september 1944, werd een C-47 getroffen door Duits afweergeschut en stortte brandend neer in een weiland bij de boerderij van Vermeer aan de Rijnsteeg in Wageningen. Negen inzittenden werden gedood, zeventien parachutisten overleefden en werden door verzetsmensen in veiligheid gebracht. Op de begraafplaats bevinden zich zeven graven van deze militairen.

De zeven militairen Frank Housham (33 jaar), Edward Leonard James (18 jaar), Cecil Frank Arthur Page (20 jaar), George Bell (24 jaar), Mark Borland (29 jaar), James William Barlow(24) en George Edward Morris (29)  kwamen hierbij om het leven.

Op 31 mei 1945 werd het lichaam van Frederick Stephenson (28) in de Rijn bij Wageningen gevonden. Vermoedelijk is deze parachutist bij het terugtrekken over de Rijn te water geraakt en verdronken. Hij werd naast de zeven anderen begraven.

Saharamonument
17 september 2019

Dinsdag 17 september 2019 vond aan het Ericaplein in de wijk Hamelakkers [Sahara] de onthulling plaats van het monument ter herinnering aan de 40 dodelijke slachtoffers van het bombardement wat plaatsvond op zondag 17 september 1944.

De Stichting Herdenking Sahara was de initiatiefnemer van deze herdenking en plaatsing van een monument in de wijk.

Tijdens de herdenkingsplechtigheid werd de  muzikale omlijsting verzorgd door het koperkwintet OBK uit Bennekom, de toespraken door het bestuurslid van de stichting de heer Henk Slegten en de locoburgemeester van Wageningen mw. Lara de Brito.

De onthulling van het prachtige monument, een Zweedse zwerfkei met tekst gemaakt door de beeldhouwer Toon Rijkers, werd verricht door de locoburgemeester en een nabestaande. Daarna volgde het voorlezen van de veertig namen van de slachtoffers.

Om 11.35 uur werd het Taptoesignaal gespeeld door de trompettist van OBK de heer J. van Haren.
Om 11.37 uur gevolgd door twee minuten stilte van de aanwezigen, en wat heel bijzonder was, omlijst door het luiden van de klokken van de Johannes De Doperkerk aan de Bergstraat.

De groepen 7 en 8 van de Tarthorstschool legden als toekomstige adoptieklassen als eerste bloemen bij het monument.

Namenlijst Saharaslachtoffers

Niet meer vergeten
Carleen van den Anke

De Stichting Sahara 1944 heeft een boekje uitgegeven met de titel

‘Niet meer vergeten’ bombardement van de Sahara, 17 september 1944, 11.37 uur. Samengesteld door mw. Carleen van den Anker.

Dinsdag 17 september wordt om 11.35 uur op het Ericaplein in de wijk Hamelakkers [Sahara] een monument onthuld door burgemeester Van Rumund.

Het monument is ter nagedachtenis aan de 40 slachtoffers die op 17 september 1944 omkwamen bij het bombardement door de geallieerden.

Vijfenzeventig jaar geleden werd de Wageningse wijk Hamelakkers (Sahara) getroffen door fragmentatiebommen, ze waren bestemd voor Duitse doelen maar troffen burgers en burgerhuizen.
Op deze dag, 17 september 1944, begon het geallieerd offensief operatie Market Garden.
Voorafgaande aan de luchtlandingen werd het bombardement op de Sahara uitgevoerd door een flight van 6 toestellen van de United States Army Air Forces (USAAF), 8th Air Force. Er vielen 160 fragmentatiebommen van 260 lb (118 kg) type AN-M81 (T10).

In de Sahara werden vijf en dertig mensen dodelijk getroffen, vier zwaargewonden overleden later in een ziekenhuis, één persoon was en bleef vermist. Er waren veel gewonden. De materiële schade was enorm.

Het initiatief voor dit monument is genomen door Stichting Sahara 1944. De stichting is op zoek naar nabestaanden om hen de gelegenheid te geven om bij de onthulling van het monument aanwezig te zijn.

U kunt u aanmelden via Sahara170944@gmail.com

In de Bevrijdingskerk aan de Ritzema Bosweg wordt op 17 september 2019 om 20.00 uur een lezing gegeven door Theo Guiking met als titel

‘Een bombardement dat nadreunt’

Wageningen mei 1940

Op 10 mei 1940 trok het Duitse bezettingsleger Nederland binnen. Dezelfde dag vertrok de Wageningse bevolking met Rijnaken naar het westen van Nederland om de strijd bij de Grebbeberg te vermijden.

Zowel de stad Wageningen als de stad Rhenen liepen tijdens de gevechten om de Grebbeberg zware schade op.
Het westelijk deel van de Hoogstraat in Wageningen veranderde door artillerievuur vanaf de Grebbeberg in een rokende puinhoop.

Nog voor de terugkeer van de bevolking werd in het zwaar getroffen Wageningen begonnen met de organisatie van een opruimingsdienst voor het vrijmaken van de wegen en het voorlopig dichten van de vernielde ramen en deuren.
Het vrijmaken van de doorgaande wegen werd verricht door Duitse militairen.
Het herstel van wegen en bruggen door de Organisation Todt (O.T.) Deze organisatie hielp ook mee met het puinruimen rondom de Grote Kerk.

Mei 1940 Hoogstraat Wageningen

Op de foto is te zien dat in de Hoogstraat voor de bakkerswinkel van J. van der Spek de bepakking, helmen en geweren lagen die bewaakt werden door een Duitse soldaat en een Wageningse burger. De eigenaren van deze spullen, Duitse soldaten, waren aan het puinruimen op de hoek van de Hoogstraat en Junusstraat.

Bronnen:
Foto: Collectie archief gemeente Wageningen
Verwoesting en Wederopbouw van Wageningen 1940-1945
C.D. Gast, gemeentearchief Wageningen, september 1995.

WAGENINGEN 4 mei 2019

Onder grote publieke belangstelling werd op zaterdagavond 4 mei 2019 de slachtoffers van oorlogshandelingen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog herdacht.

Na aankomst van de Stille Tocht werden er bij het Monument voor de Gevallenen aan de Costerweg gedichten gelezen door leerlingen van de Johan Frisoschool en de Margrietschool.

Mevrouw Madelon Bino, vicevoorzitter van de Stichting Joods Erfgoed Wageningen hield een toespraak met als thema keuzevrijheid.

Om 20.00 uur was het 2 minuten stil in Wageningen

Keuzevrijheid.

Iedereen, ook wij allemaal zoals we hier staan, hebben keuzes in het leven. Sommige mensen zeggen: er bestaat geen keuze, het is het noodlot en dat is voor een deel waar natuurlijk. Je kan er niets aan doen wanneer er een harde storm komt en bomen omwaaien. Je kan er ook niets aan doen dat ergens een oorlog uitbreekt. Maar een aantal dingen kan je wel zelf kiezen, zaken waar we wel invloed op hebben, zaken waar wij zelfverantwoordelijkheid voor dragen in ons leven. Wij maken dagelijks keuzes. Koop ik die nieuwe telefoon of geef ik geld aan een goed doel. Lees ik m’n boek uit of ga ik m’n eenzame tante bezoeken voor een kop koffie. Ook tijdens de 2^e wereldoorlog hebben mensen persoonlijke keuzes gemaakt.

Veel Nederlanders hebben zich niet te veel met de oorlog bemoeid, ze hoopten dat het snel voorbij zou zijn. En dat begrijp ik ook. Maar sommige Nederlanders vonden de oorlog en speciaal de vervolging van de joden niet rechtvaardig. Zij gingen in het verzet, hielpen joden om onder te duiken. Die mensen zijn voor mij de echte helden. Zij hebben ervoor gezorgd dat ik hier vandaag kan staan. Mijn hele familie is joods, mijn ouders waren in de oorlog nog klein, 5 en 8 jaar oud. Van allebei is hun vader vermoord door de Duitsers, mijn beide opa´s. Maar mijn ouders, die nog kinderen waren konden onderduiken, konden zich verstoppen bij hele dappere mensen die hun huis voor hun openzetten. Daar ben ik nog steeds iedere dag dankbaar voor.

Ook na de oorlog hebben mensen keuzes kunnen maken.  Heel veel mensen waren blij dat de oorlog voorbij was, en gingen hard aan het werk en spraken er niet meer over. Anderen werden actief met het motto: dit mag nooit meer gebeuren. 1 van die mensen was Frieda Menco, een vriendin van me. Zij is 3 maanden geleden overleden op de leeftijd van 94 jaar. Frieda was bevriend met Anne Frank en haar zusje Margo, ze zat samen met ze in Auschwitz. Zij heeft het overleefd, Anne Frank en haar zusje Margo niet. Haar hele leven heeft ze in dienst gesteld van de oorlog: ze is journaliste geworden, was politiek actief, sprak op scholen en ontving wekelijks thuis groepen jongeren om te vertellen wat ze had meegemaakt. Frieda Menco heeft Humanity in Action opgericht: een organisatie die strijdt tegen onrecht en uitsluiting van groepen, ook in de huidige tijd. In Amsterdam ben ik 8 jaar geleden begonnen met het project Leer je buren kennen: waarbij jongeren van het ROC kennis maken met joodse jongeren en alle vooroordelen bespreekbaar worden gemaakt. Zo zijn er veel mooie initiatieven die ervoor moeten zorgen dat racisme en antisemitisme nooit meer zal voorkomen. Voorkom uitsluiting van groepen, ga naar mensen toe en vraag dingen, praat met ze. Met vluchtelingen, joden, moslims. Wij allemaal, zoals we hier staan, kunnen persoonlijk keuzes maken om iets te doen, ter nagedachtenis aan al die mensen die 75 jaar geleden niet die kans hebben gekregen.

Madelon Bino

Stille Tocht en Dodenherdenking zaterdag 4 mei 2019.

In Nederland herdenken wij op 4 mei de slachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog door geweld zijn omgekomen. Wij herdenken zowel de slachtoffers uit oorlogssituaties als zij die omkwamen bij vredesoperaties.

In Wageningen staan we stil bij de lokale slachtoffers en wat het voor inwoners van onze stad betekende en nog steeds betekent.

18.30 uur
Herdenkingsdienst in de Johannes de Doperkerk aan de Bergstraat.

19.00 uur.
Verzamelen voor de Johannes de Doperkerk aan de Bergstraat.

19.10 uur.
Welkom door ceremoniemeesters Bob Kernkamp en Elsa Mast.

19.20 uur
Aanvang Stille Tocht

19.30 uur.
Aankomst bij het Joods monument ‘De Levenspoort’ aan de Walstraat.
Plaatsen van een herinneringssteentje door burgemeester Van Rumund namens alle inwoners van Wageningen.

19.45 uur.
Aankomst deelnemers Stille Tocht bij het Monument voor de Gevallenen aan de Costerweg.
Gedichten van en door basisschoolleerlingen.
Toespraak ‘In vrijheid kiezen’ door mevrouw Madelon Bino.

20.00 uur
Dodenherdenking met 2 minuten stilte, Wilhelmus en kranslegging door burgemeester en mevrouw Van Rumund namens alle inwoners van Wageningen.

Vernieuwd Straatnaambord april 2019

Vernieuwd straatnaambord Kees Mulderweg.

Wageningen herdenkt Kees Mulder met een straatnaam.

Op 13 mei 1968 kreeg de Beneden-Buurt de Kees Mulderweg.

Het toen geplaatste straatnaambord was, na de komst van de blauwe straatnaamborden, tientallen jaren bevestigd aan de gevel van de woning Kees Mulderweg 59. De gemeente Wageningen heeft op 10 april 2019 het straatnaambord vervangen door een bord met ondertekst.

Wie was Kees Mulder:

Cornelis (Kees) Mulder was een veelzijdig en sociaal bewogen Wageninger. Hij werd geboren in de Nude op 1 december 1895, zijn ouders waren Dirk Mulder en Elisabeth de Kloet. Zijn bijnaam was scheve Kees

Zoals zoveel stadsgenoten werkte Kees als sigarenmaker bij de Schimmelpenninck sigarenfabriek.

Kees Mulder vervulde een zeer belangrijke rol in het verzet tijdens de Duitse bezettingstijd. Het zoeken van onderduikadressen en het verzorgen van de onderduikers was bijna een dagtaak voor hem. Onverschrokken ging hij te werk.
Hij ‘verzamelde’ na de luchtlandingen in september 1944 bij Heelsum, geallieerde militairen en bracht die onder in een schuilkelder op de begraafplaats. Daarna werden ze overgebracht naar de boerderij aan de Rijn, De Wolfswaard, meestal achter op de fiets. In zeven tochten per roeiboot werden 69 geallieerden militairen de Rijn overgezet. Kees Mulder kreeg voor zijn inzet de Engelse ‘King George Medaille’ en de Amerikaanse ‘Medal of Freedom’.

Kees Mulder overleed op zondag 1 augustus 1965 en werd op 5 augustus om 13.00 uur onder grote belangstelling begraven op de Algemene begraafplaats in Wageningen.

Dinsdag 26 maart 2019 vindt voor de 13^e keer de adoptieceremonie in de Beekstraat plaats. Tijdens deze ceremonie worden de slachtoffers herdacht van de bominslag in de Beekstraat op 26 maart 1943.

Gedenksteen Beekstraat

De Bijenkorfschool heeft de oorlogsplaquette geadopteerd en houdt ieder jaar omstreeks 26 maart een ceremonie bij de Gedenksteen slachtoffers Beekstraat.

Na deze bijeenkomst vertrekken de leerlingen naar Hotel de Wereld voor een korte bijeenkomst en de overdracht van groep 8 naar groep 7.

Bijenkorfschool voorheen Ireneschool.

In Memoriam

1944 – 2019

Twee Wageningse kinderen

Louk en Jettie van der Woude

Louis Hein [Louk]1932 en Henriette Frederika [Jettie] 1935 van der Woude waren de zoon en dochter van Alexander van der Woude en Elsiene Helena Kropveld.

Geboren en getogen –  Louk werd geboren aan de Veluviaweg en Jettie aan de Ericalaan – Wageningse kinderen.
De Ericalaan bevond zich in de ruim opgezette en landelijk gelegen wijk Hamelakkers [Sahara].
De zomervakanties werden doorgebracht in Zandvoort, dikwijls met de familie Kropveld. Behalve in 1941 toen het gezin van der Woude per trein de vakantie doorbracht in Friesland.

In september 1938 ging Louk naar de eerste klas van de Wageningse Schoolvereniging aan de Ritzema Bosweg. Ook Jettie volgde haar broer naar deze school.
Op 16 augustus 1941 kregen alle Wageningse scholen de circulaire no. 933 van de secretaris-generaal van het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbeleid voor het opgeven van joodse leerlingen. De Wageningse Schoolvereniging stuurde op 5 september 1941 de opgave van Joodse leerlingen aan het gemeentebestuur van Wageningen. De drie Joodse leerlingen werden direct van school gestuurd. Louk en Jettie van der Woude waren twee van die leerlingen. Marcel van der Horst de derde leerling.

Alexander en Elsiene van der Woude gingen hun kinderen, Louk en Jettie zelf lesgeven. Ook Marcel van der Horst was een leerling van de Ericaschool.

Middels een brief van het Bureau afvoer Burgerbevolking betreffende evacuatie van Joden d.d. 17 november 1942 no 922 afd. A.S. aan de gemeente Wageningen blijkt dat de Joodse inwoners hun woningen moeten verlaten.

Louk en Jettie verlieten met hun ouders Wageningen en gingen wonen [onderduiken] in Utrecht aan de Hugo de Grootlaan. In februari 1944 werd het gezin van der Woude, tijdens in inval gearresteerd.
Na hun arrestatie werden Louk en Jettie met hun ouders naar Westerbork getransporteerd. Het gezin van der Woude is op 22 februari 1944 als strafgeval in barak 67 in kamp Westerbork terecht gekomen en op 3 maart op transport gesteld naar Auschwitz.

Jettie en Louk van der Woude en hun ouders werden op 6 maart 1944 in Auschwitz vermoord.

Louk en Jettie van der Woude worden herdacht op de Naamwand van het Monument voor de Gevallenen aan de Costerweg.

Bronnen:
H.Langendijk
Kropveld collectie
Herinneringscentrum kamp Westerbork
Stadsarchief Amsterdam
Gemeentearchief Wageningen
Register van overlijden

Holocaust Memorial Day en adoptieoverdracht Margrietschool.

Op 1 november 2005 riep Kofi Annan, toenmalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties de bevrijdingsdatum van Auschwitz -27 januari 1945- uit tot een herdenkingsdag:

The Holocaust Memorial Day
Op deze dag worden wereldwijd de slachtoffers herdacht van de Holocaust en andere genociden.

De Levenspoort Joods monument

Voorafgaande aan de Holocaust Memorial Day vindt in Wageningen op 25 januari 2019 bij het Joods monument ‘De Levenspoort’ om 9.30 uur de adoptieoverdracht  plaats door leerlingen van groep 7 en 8 van de Margrietschool.

Tijdens een korte ceremonie herdenken zij samen met burgemeester Van Rumund  alle Joodse medeburgers uit Wageningen en omgeving die door oorlogshandelingen de bezettings periode niet overleefden.

Het Joods monument ‘De Levenspoort’ is ter nagedachtenis aan de Joodse medeburgers uit Wageningen en omgeving die tijdens de jaren 1940-1945 door de Duitse bezetter werden gedeporteerd en vermoord.

Dit monument is in opdracht van de Stichting Joods Gedenkteken Wageningen gemaakt door de Wageningse kunstenares Yetty Elzas en bevindt zich aan de Walstraat ongeveer tegenover de plaats waar tot 10 mei 1940 de Synagoge stond.

Tijdens die onthulling werd ook een lijst met 71 namen bekendgemaakt van Joden uit Wageningen en omgeving die vervolgd en vermoord werden door de Nazi’s.
Inmiddels zijn er meer namen van slachtoffers bekend geworden.

Joodse slachtoffers worden herdacht in hun woonplaats o.a. in Ede waar op zondag 27 januari een herdenking zal plaats vinden bij het Joods monument.

Het Joods monument ‘De Levenspoort’ wordt sinds mei 2000 geadopteerd door leerlingen van de Margrietschool.

Sportmonument Mondriaanlaan

 Donderdag 14 juni 2018 om 15.30 uur zal een korte ceremonie gehouden worden bij het Sportmonument aan de Mondriaanlaan te Wageningen.

Sportmonument Mondriaanlaan Wageningen

Burgemeester Van Rumund en de heer Carry van Amersfoort houden toespraken. Ook enkele jeugdleden van WAVV en SKV leveren een bijdrage aan het programma.

In het clubgebouw van WAVV aan de Peppelensteeg vindt na de ceremonie bij het monument de adoptieoverdracht plaats tussen de voetbalverenigingen WAVV en SKV .

Twintig jaar geleden- in 1998-  werd het Sportmonument vanaf het voetbalstadion  Wageningen verplaatst naar de Mondriaanlaan. Sinds 2015 is het monument geadopteerd door Wageningse sportverenigingen.

Herdenking Kindertransporten 2018

Kindermonument kamp Vught
Teus van den Berg-Been

Op zondag 10 juni 2018 vindt in kamp Vught de openbare herdenking plaats van de Kindertransporten.

Joodse kinderen werden met de transporten van 6 en 7 juni 1943 weggevoerd uit kamp Vught en vermoord in vernietigingskampen.

De herdenking wordt georganiseerd door Nationaal Monument kamp Vught en de Stichting Sobibor.

Verslag van de herdenking door de NOS op zondag 10 juni 2018 op NPO 2 om 22.40 uur.

Voor meer informatie:

Herdenking van de kindertransporten