Josina de Winter

Josina de Winter
Josina de Winter

Dinther 2 februari 1867 – Heelsum 28 april 1944

Josina de Winter trad op 17 mei 1893 in Veghel in het huwelijk met Mozes van Crevel en woonde sindsdien in Wageningen. Mozes van Crevel overleed in 1920. Josina woonde in 1940 bij het gezin van haar dochter Anna van Crevel die gehuwd was met Michaël van der Horst.

Na verschillende Duitse maatregelen tegen de Joodse bevolking zocht het gezin vanaf begin 1942 verschillende onderduikadressen.
Er werden onderduikplaatsen gevonden in Heelsum, Oosterbeek en Horssen. Op 1 december 1942 vertrok de familie stilletjes in het donker uit Wageningen.
Anna van Crevel met zoon Marcel vertrokken naar Horssen, waar zij onderdoken op de boerderij van Arie van Middelkoop.
Michaël van der Horst, zoon Siewert en Lou Gersons vertrokken naar hun onderduikadres bij de familie Bosch-van Soolingen aan de Kerkweg in Heelsum. Josina de Winter vertrok naar haar onderduikadres in Oosterbeek, een woning waar meer dan tien onderduikers woonden.
De contacten tussen de gezinsleden onderling en de benodigde bonkaarten werden verzorgd door Cees Plomp, huisvriend en hoofd van de Buurtseschool in Wageningen.

In februari 1944 vond er, door de Duitsers, een inval plaats op het onderduikadres van Josina van Crevel-de Winter in Oosterbeek. Terwijl de mannelijke onderduikers met veel kabaal uit hun kamers werden gehaald, vertrok Josina met jas en tas langs de Duitsers naar buiten.
Ze wandelde de Weverstraat omhoog naar de Utrechtseweg en stapte op de bus naar Wageningen. In Wageningen aangekomen stapte ze uit op de Rijksstraatweg, nabij Belmonte en belde aan bij haar oude vrienden om hulp. Helaas al die goede vrienden van weleer in hun ruime huizen waren niet in staat haar te helpen. Zes weken lang trok ze met hulp van Cees Plomp in donkere avonden van het ene adres naar het andere, steeds meer vermoeid, ziek en wanhopig.

Het relaas van deze wanhopige zoektocht bereikte ook Heelsum. De moedige en kordate mevrouw Bosch-van Soolingen regelde vervoer en zo kwam Josina van Crevel- de Winter uiteindelijk doodziek in Heelsum aan. Ondergebracht in de kleine, overvolle woning van de familie Bosch, een gezin van vijf personen en inmiddels zes Joodse onderduikers.
Een moedig gezin.
Ernstig ziek werd Josina zes weken lang verzorgd door Lou Gersons, een man om nooit te vergeten, zoals Cees Plomp schreef.

Josina van Crevel-de Winter stierf, 77 jaar oud, aan de Kerkweg in Heelsum op 28 april 1944 om 22.00 uur.
De volgende avond werd zij, clandestien in de tuin van de familie Bosch begraven.

De herbegrafenis vond plaats op 20 december 1945 op de Nieuwe Israëlitische Begraafplaats in Wageningen.

Josina de Winter staat vermeld op de Naamwand van het Monument voor de Gevallenen aan de Costerweg in Wageningen.


Bronnen
Archief gemeente Renkum/Gelders Archief
Register van overlijden 1945 n0. 130.
Archief gemeente Wageningen
Register van overlijden 1945 no. 303
Bevolkingsregister